صلح نامه چیست؟ 🤝🏻| نمونه قرارداد 📋| ارکان صلح ♻️
فهرست عناوین
آیا می دانید صلح نامه چیست؟ کاربرد آن را می دانید؟
از گذشته تا به امروز، افراد معمولاً برای رفع اختلافات خود به صلح متوسل می‌شدند صلح‌نامه‌ها معمولاً به‌منظور حل و فصل تنازعات موجود یا جلوگیری از بروز اختلافات آینده تنظیم می‌شوند. با این حال، انعقاد صلح‌نامه لزوماً برای رفع اختلاف نیست و مطابق قانون مدنی، افراد می‌توانند معاملات خود را در قالب صلح‌نامه منعقد کنند.
گاهی اوقات افراد ترجیح می‌دهند در انعقاد قراردادی مانند بیع، احکام خاص آن عقد در معامله اجرا نشود. بنابراین، معامله خود را در قالب یک صلح‌نامه تنظیم می‌کنند. اما ممکن است در نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح‌نامه با سوالاتی مواجه شوند که در این مواقع دسترسی به یک نمونه صلح‌نامه می‌تواند مفید باشد.
با توجه به کاربرد صلح‌نامه در معاملات، در این مقاله قصد داریم ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که صلح نامه چیست؟ سپس نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح‌نامه را بررسی کنیم و در نهایت یک نمونه صلح‌نامه برای شما ارائه می دهیم. اگر درباره صلح‌نامه سوالاتی دارید، در این مقاله با ملک رامسر همراه باشید.
🤝🏻 صلح نامه چیست؟
صلح در لغت به معنای سازش و رفع اختلاف است، اما در روابط حقوقی، انعقاد صلح‌نامه لزوماً برای رفع تنازع به کار نمی‌رود و می‌تواند در مقام معاملات نیز استفاده شود. به‌عنوان مثال، افراد برای انتقال مالکیت زمین، به جای آن که قرارداد بیع منعقد کنند، از صلح‌نامه استفاده می‌کنند. بنابراین، صلح‌نامه قراردادی است که می‌تواند به منظور رفع تنازع یا برای انجام معاملات تنظیم شود.
🔔 بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر قیمت خانه مازندران ۱۴۰۳✨| نکات مهم ✅
☑️ دو نوع اصلی صلح‌نامه ملکی
صلح‌نامه ملکی، ابزاری حقوقی است که برای حل و فصل اختلافات در معاملات ملکی به کار می‌رود. این نوع قرارداد به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
1. صلح‌نامه جایگزین سایر قراردادها: در برخی موارد، به جای استفاده از مبایعه‌نامه، از صلح‌نامه برای جانشینی قراردادهای دیگر استفاده می‌شود. برای مثال، اگر بخواهید ملکی را برای والدین خود بخرید و در صورت فوت آنها ملک به شما برسد، می‌توانید از صلح‌نامه به جای مبایعه‌نامه استفاده کنید.
2. صلح‌نامه برای حل اختلافات: این نوع صلح‌نامه برای حل اختلافات به وجود آمده در مراحل مختلف یک معامله استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در صورت اختلاف بین خریدار و فروشنده در مورد شرایط یا قیمت ملک، طرفین می‌توانند قبل از دادگاه به توافق برسند و این توافق را در یک صلح‌نامه مکتوب کنند.
☑️ انواع صلح‌نامه ملکی بر اساس مدت استفاده
صلح‌نامه‌های ملکی را می‌توان بر اساس مدت زمان استفاده به دو دسته تقسیم کرد:
1. صلح عمری: در این نوع صلح‌نامه، مالک ملک حق استفاده از ملک را به شخص دیگری انتقال می‌دهد، اما خود تا پایان عمر از آن استفاده می‌کند. پس از فوت مالک، ملک به شخص مورد نظر انتقال می‌یابد. این نوع صلح‌نامه معمولاً در موارد وراثت و تقسیم اموال کاربرد دارد.
2. اعتبار صلح‌نامه ملکی بعد از فوت: صلح‌نامه ملکی حتی بعد از فوت دارای اعتبار است. صلح‌نامه یک عقد قانونی است و شخصی که صلح به نفع او شده است، مالک اموال مذکور می‌شود، حتی اگر صلح‌نامه دستنویس باشد. با این حال، صلح‌نامه عادی ممکن است مورد ادعای انکار، تردید یا جعل قرار بگیرد.
3. صلح رقبی: در این نوع صلح‌نامه، حق استفاده از ملک به مدت مشخصی محدود می‌شود. برای مثال، مالک می‌تواند به شخص دیگری اجازه دهد به مدت یک سال در ملک اقامت کند. پس از اتمام این مدت، حق استفاده از ملک پایان می‌یابد. این نوع صلح‌نامه می‌تواند جایگزین مناسبی برای قرارداد اجاره باشد.
🔔 بیشتر بخوانید: انواع کلاهبرداری حین خرید و فروش ملک | راهبردهای آن
♻️ انواع صلح‌نامه ملکی و انتفاع
در قراردادهای ملکی، انتفاع نقش مهمی ایفا می‌کند و انواع مختلفی از صلح‌نامه‌های ملکی را تعیین می‌کند. انواع انتفاع عبارتند از:
1. صلح غیرسکونتی: این نوع صلح‌نامه برای انتفاع از ملک به شکلی غیر از سکونت استفاده می‌شود. مثلاً، توافق برای استفاده از پارکینگ یا فضای مشترک.
2. حق انتفاع معمول (حق مالکیت موقت): در این نوع، یک طرف حق استفاده از ملک را به مدت معینی دارد، اما مالکیت اصلی به دیگری تعلق دارد. مانند اجاره‌نامه با شرایط خاص.
3. صلح سکونتی: در این نوع، مالک به فرد دیگری اجازه اقامت در ملک را می‌دهد. این اقامت می‌تواند به صورت اجاره‌نامه یا توافق موقت باشد که با صلح‌نامه رسمی شده است.
4. حق انتفاع انحصاری (حق مالکیت دائمی): در این نوع، مالک حق استفاده دائمی و بدون محدودیت زمانی از ملک را دارد. صلح‌نامه برای تعیین شرایط مالکیت و استفاده از ملک به کار می‌رود.
5. حق انتفاع خصوصی (مالکیت مشترک): دو یا چند نفر حق استفاده از یک ملک را دارند و هر کدام مالکیت بخشی از ملک را دارند. این نوع انتفاع معمولاً در واحدهای آپارتمانی یا مشاغل مشترک دیده می‌شود.
🟢 4 رکن اصلی صلح نامه
صلح‌نامه‌ها، از جمله صلح‌نامه‌های مربوط به زمین، برای انعقاد نیازمند چهار رکن اصلی هستند. وجود این ارکان الزامی است و در صورت عدم ذکر یکی از این چهار مورد، صلح‌نامه اعتباری نخواهد داشت. این ارکان عبارتند از:
1. مصالح: در صلح‌نامه‌های مربوط به معاملات، مصالح به شخصی اطلاق می‌شود که مال خود را به عنوان صلح به دیگری می‌دهد. در صلح‌نامه‌های مربوط به دعاوی، مصالح به کسی گفته می‌شود که پیشنهاد صلح را مطرح می‌کند.
2. متصالح: متصالح کسی است که مال را از مصالح قبول می‌کند. در صلح نامه‌های مربوط به دعاوی، متصالح به کسی گفته می‌شود که پیشنهاد صلح را می‌پذیرد.
3. موضوع صلح: موضوع صلح در صلح نامه‌هایی که برای معاملات یا رفع تنازع تنظیم می‌شوند، به مال یا موضوعی اطلاق می‌شود که مورد قرارداد صلح قرار می‌گیرد.
4. مال‌الصلح: مال الصلح پول یا مالی است که طرف دیگر در برابر پذیرش پیشنهاد صلح، چه در مقام معاملات و چه در مقام رفع اختلاف، از طرف مقابل دریافت می‌کند.
با درک این ارکان و اهمیت هر یک، می‌توان صلح‌نامه‌های موثری تنظیم کرد که هم در حل و فصل اختلافات و هم در انجام معاملات کارآمد باشند.
📝 نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح‌نامه
همان‌طور که اشاره کردیم، صلح‌نامه قراردادی است که افراد برای رفع اختلاف یا به جای سایر معاملات منعقد می‌کنند. نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح‌نامه، نظیر صلح‌نامه سهم‌الارث، نیازمند رعایت شرایط و نکات خاصی است. این شرایط به شرح زیر هستند:
1. مشخصات و ویژگی‌های هویتی طرفین: مشخصات هویتی طرفین قرارداد باید به‌طور کامل و دقیق ذکر شود. عدم ذکر این مشخصات باعث بی‌اعتباری قرارداد خواهد شد.
2. تعیین موضوع صلح: موضوع صلح که می‌تواند انتقال مالکیت، اجاره، رفع تنازع و غیره باشد، باید در صلح‌نامه ذکر شود. این صلح‌نامه می‌تواند به صورت دستی یا به صورت محضری تنظیم شود.
3. ذکر دقیق میزان مال‌الصلح: میزان مال‌الصلح باید به‌طور دقیق در قرارداد ذکر شود.
4. نحوه تنظیم و تکمیل رسمی صلح‌نامه: طرفین قرارداد باید برای تنظیم و تکمیل رسمی صلح‌نامه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. انعقاد صلح‌نامه به صورت عادی و دست‌نوشت بلامانع است و در صورت بروز اختلاف، در دادگاه قابل استناد است. اما صلح‌نامه رسمی از درجه اعتبار بیشتری برخوردار است.
5. طبق ماده 753 قانون مدنی: “برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد صلح داشته باشند.”
فرض کنید شما قصد خرید ویلا در رامسر را دارید و نمی‌خواهید از قرارداد بیع استفاده کنید در این صورت، می‌توانید از صلح‌نامه استفاده کنید. در صلح‌نامه خرید ویلا در رامسر، موارد زیر باید رعایت شود:
- مشخصات طرفین: مشخصات کامل خریدار و فروشنده شامل نام، نام خانوادگی، شماره ملی و آدرس.
- موضوع صلح: انتقال مالکیت ویلای واقع در رامسر با مشخصات دقیق ملک.
- میزان مال‌الصلح: مبلغ توافق‌شده برای انتقال مالکیت ویلا.
- تنظیم رسمی صلح‌نامه: مراجعه به دفتر اسناد رسمی برای ثبت صلح‌نامه.
♻️ تفاوت صلح‌نامه ملکی با مبایعه‌نامه
برای درک تفاوت‌های صلح‌نامه ملکی و مبایعه‌نامه، باید به ماهیت این دو قرارداد توجه کرد:
1. تصرف ملک: در قرارداد بیع، تصرف ملک بسیار مهم است، اما در صلح‌نامه ملکی، ملک ممکن است پس از فوت مالک به طرف مقابل واگذار شود.
2. پرداخت و مراحل پرداخت: در مبایعه‌نامه، پرداخت و مراحل آن بسیار مهم است و می‌تواند باعث فسخ معامله شود، اما در صلح‌نامه ملکی، ممکن است هیچ پرداختی انجام نشود.
3. تناسب پرداخت با ارزش ملک: در مبایعه‌نامه، تناسب پرداخت با ارزش ملک اهمیت دارد و عدم تناسب ممکن است منجر به فسخ معامله شود. اما در صلح‌نامه ملکی، عدم تناسب مال‌الصلح و مورد صلح اهمیت زیادی ندارد.
✅ نکات مهم در نوشتن صلح‌نامه ملکی
نوشتن صلح‌نامه برای املاک نیازمند رعایت شرایط حقوقی مشخصی است تا از نظر قانونی معتبر و قابل اجرا باشد. این شرایط عبارتند از:
1. اهلیت طرفین: طرفین قرارداد باید اهلیت داشته باشند، یعنی بالغ و در وضعیت سلامت عقل باشند.
2. صلح بر امر مشروع: صلح باید بر امری مشروع باشد. به عنوان مثال، صلح برای تبدیل یک خانه به مرکز فساد باطل است.
3. عدم صلح برای فرار از دین: صلح نباید به منظور فرار از پرداخت مهریه یا بدهی باشد.
4. موضوع صلح: صلح باید بر روی اموال خود شخص قابل اجرا باشد. به عنوان مثال، اموالی که جزو منابع طبیعی است و فرد به هر ترتیب از آن استفاده می‌کند، نمی‌تواند به عنوان مورد صلح در نظر گرفته شود.
5. قابلیت اجرای صلح: صلح باید بر روی اموالی که در حال حاضر در مالکیت فرد است، قابل اجرا باشد. به عنوان مثال، اگر قرار است شخصی در آینده ملکی را خریداری کند، نمی‌تواند پیش از خرید آن ملک را به عنوان مورد صلح در نظر بگیرد.
🧾 نمونه صلح نامه
برای انعقاد صلح نامه، بهتر است طرفین به یک نمونه از آن دسترسی داشته باشند تا روند کاری آنها با سرعت و دقت بیشتری انجام گیرد. در ذیل، متن یک نمونه صلح نامه آورده شده است و در ادامه، فایل دانلود آن نیز جهت دانلود، برای علاقه مندان قرار داده شده است.
ماده 1: طرفین قرارداد
مصالح : خانم/آقای …….. به شماره شناسنامه …… صادره از…… به کد ملی ………. به نشانی……. .
متصالح : خانم/آقای …….. به شماره شناسنامه …… صادره از …… به کد ملی ………. به نشانی ……. .
ماده 2: مورد مصالحه
موضوع صلح، که در این قرارداد زمین نامیده می شود. عبارت است از انتقال تعداد…. دانگ یک قطعه زمین که مشخصات ثبتی آن به…… قرار ذیل، محل وقوع آن……. است. پلاک فرعی……. از اصلی……. بخش….. به مساحت…..( فتوکپی برابر اصل سند مالکیت رسمی) شماره ………( سند مالکیت مادی که مشخصات تفصیلی زمین در آن مضبوط و مورد قبول طرفین است به رویت متصالح رسید).
اعیان منصوبه در زمین که جزئی از آن محسوب می شود به قرار ذیل است:
منبع آب…. عدد_ پمپ آب…..عدد_ موتور برق…..عدد_ چاه آب…حلقه.
منافع زمین، بنا بر اظهار مصالح، قبلا به کسی واگذار نشده است و متصالح با رویت آن، وقوف کامل از محل وقوع، حدود و مشخصات زمین و بافت مقر به بی عیب و نقص بودن آن شد.
ماده 3: مبلغ صلح
مبلغ ……………. ریال وجه نقد، بنا به اقرار مصالح، به وی تسلیم و تادیه گردید.
ماده 4 : شرایط قرارداد صلح
الف) مصالح، به موجب این صلح نامه، کلیه حقوق ناشی از مالکیت خود را به طرف دیگر صلح نموده و هیچ گونه ادعایی در این خصوص نخواهد داشت.
ب) هیچ گونه اختیار فسخ معامله، در این معامله درج نشده و طرفین جز با اقاله، نمی توانند قرارداد را منحل کنند.
ج) متصالح، هر زمان که تقاضا نماید، مصالح باید مورد صلح و متعلق حق دیگری را تحویل مالک این صلح نامه بدهد.در غیر این صورت طرف مقابل (متصالح) حق هر نوع شکایت را خواهد داشت.
د) پرداخت هزینه های انتقال، اعم از هزینه فک رهن و مالیات به نقل و انتقال و عوارض شهرداری و هزینه ثبت، به عهده خود انتقال گیرنده می باشد.
ه) ……….
قرارداد صلح نامه منعقد شده، مابین مصالح و متصالح در صحت عقل و سلامت و اراده طرفین قرارداد و بدون وجود هیچ گونه، اجبار و اکراه تنظیم گردیده است. کلیه معاملات و قراردادهای مخالف با متن این صلح نامه، بین مصالح با افراد دیگر باطل و بی اعتبار بوده و فاقد اثر است. مصالح، تعهد نموده و اقرار می نماید که هیچ گونه معامله و عقد تملیکی مفاد این صلح نامه منعقد ننموده است.
